FİİLİMSİLER VİDEO GÖRSEL

FİİLİMSİLERLE İLGİLİ VİDEO VE GÖRSELLER

FİİLİMSİ SORULAR

 

FİİLİMSİLER

Fiilimsilerin Özellikleri

1.  Olumsuzluk eki (-me, -ma) alabilirler.
2. Fiillerin aldığı “fiil çekim ekleri
3. ni” yani şahıs ekleri, haber ve dilek kiplerini alamazlar.
4. Yarım yargı bildirir, yan cümlecikte yüklem olurlar. Yan cümlecikte özne, tümleç gibi öğeler bulunabilir. Geçişli olanlar nesne de alabilirler.
5. Cümlede ad soylu sözcük (ad, sıfat, zarf) gibi görev yaparlar.
6. Fiilimsiler; isim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-fiil olmak üzere üçe ayrılır

1-İsim Fiil (Mastar)

Fiillere getirilen “-ma, -ış, -mak” ekleri ile yapılır. Bu ekler büyük ünlü uyumu kuralına göre eklendiği sözcük içinde değişiklik gösterecekleri için “-ma, -me,  -ış, -iş, -uş, -üş, -mak, -mek” şekillerinin de var olduğunu bilmeliyiz arkadaşlar. Fakat ezberimizde kalıcı olması için  “-ma, -ış, -mak”  eklerini bilmemiz yeterlidir. Bu ekler fillere gelerek onları cümle içinde “isim” yaparlar.

ÖRNEKLER

• Görmekten sonra görülmek, aşkın ikinci kademesiydi.
  Gör (fiil kökü)   +   mek  (isim fiil eki)
• Mektup yazmak onun için huzur verici bir şeydi.
• Ben de sizinle tatile gelmeyi düşünüyordum.
• Bağlama çalmayı bu kadar çok seveni hiç görmemiştim.
• Programın başlayışı herkesi heyecanlandırdı.
• Yanımda oluşunu, bana sarılışını hiç unutamam.
• Onun gelişiyle oda bir anda sessizliğe büründü.
• Oturuşu ile herkesin dikkatini üzerine çekti.
• Bir gülüşü ile her şeyi değiştirmeyi biliyordu.
• 

2-Sıfat Fiil (Ortaç)

Fiillere getirilen “-an, -ası, -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş” ekleri ile yapılır. Bu ekler de büyük ünlü uyumu kuralına göre eklendiği sözcük içinde değişiklik gösterecekleri için “-an, -en, -ası, -esi, -maz, -mez, -ar, -er, -dık, -dik, -duk, -dük, -acak, -ecek, -mış, -miş, -muş, -müş” şekillerinin olduğunu bilmeliyiz. Fakat daha rahat ezberleyebilmemiz için  “-an, -ası, -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş” eklerini bilmemiz yeterlidir. Zaten daha da kolay akılda kalması için şifrenmiş bir şekilde sıralanmıştır:

“Anası mezar dikecekmiş”

Aşağıdaki örneklerde sıfat fiillerin cümle içinde sıfat görevlerinde kullanıldıklarına dikkat ediniz. Sıfat fiil ekleri fiillere gelerek onları cümle içinde sıfat ya da adlaşmış sıfat yapar.

 ÖRNEKLER

• Çalışan                 adamı         herkes   sever.
  (Niteleme Sıfatı)      (isim)
  (Sıfat Fiil)
• Gelen, gideni aratır. (Adlaşmış Sıfat+ Sıfat Fiil)
• Yıkılası dağlar geçit vermez oldu.
• Bu çocuğun sevilesi bir yanı kalmamış.
• Görünmez kazaya da davetiye çıkarmayalım.
• Aşılmaz yollardan aşırdın beni.
• Koşar adımlarla bebeğini kucaklamaya gitti.
• Gider ayak herkesin canını yaktı.

3-Zarf Fiil / Bağ Fiil (Ulaç)

Fiillere getirilen “-ken, -alı, -madan, -ince, -ip, -arak, -dıkça, -e….-e, -r…..-maz, -casına, -meksizin, -dığında” ekleri ile yapılır. Fiili zarf yapma görevi üstlenen bu eklerin diğer ekler gibi ünlü uyumlarına göre değişkenlik gösterdiğini bilmeliyiz. Ezberlemek için biraz fazla ek olduğu için yine aşağıdaki gibi şifrelendirmek mümkündür. Kendiniz de istediğiniz şekilde değiştirebilirsiniz.

Kenyalı emadan ince ip arakladıkça
Eve varmazcasına gelmeksizin çıktığında

Aşağıdaki örneklerde zarf fiillerin cümle içinde zarf görevlerinde kullanıldıklarına dikkat ediniz. Zarf fiil ekleri fiillere gelerek onları cümle içinde zarf yapar.

ÖRNEKLER

• Yatarken ışıkları söndürmeyi unutma. (-kan eki yoktur sadece -ken şekli var)
• Bu dünyaya geleli yüzü bir kez olsun gülmedi.
• Saati kuralı çok olmamıştı.
• Görünmeden kimseye gel gizli gizli.
• Kapanmadan kazan yarışmasına katılmak istiyorum.
• Masadaki tabaklar kırılınca ne yapacağını bilemedi.
• Sen gidince hiçbir şeyin tadı kalmamıştı.
• Olanları duyunca birden gözleri doldu.
• Seni görünce ellerim titriyor.
• Bütün her şeyi unutup yeni bir hayata başlamak istiyordu.
• Para biriktirip bilgisayar alacağını söyledi annesine.
• Fiilimsiler ile ek fiillere çalışarak sınavdan seksen almayı başardı.
• Çırpındıkça daha da batacağını anlamıştı.
• Koşa koşa yanına gitti.
• Ağlaya ağlaya gözleri kan çanağına dönmüş.
• Gelir gelmez yatağa uzandı.
• Yatar yatmaz uyudu.
• Ölürcesine sevdiği için her dediğini yapıyordu.